W Internecie oraz prasie można znaleźć bardzo dużo niepokojących informacji o zmianach dotyczących delegowania pracowników od 30 lipca br. – zmieni się wiele, ale z tych zmian wyłączony jest sektor transportu drogowego. Kierowcy będą nimi objęci dopiero za ponad 18 miesięcy i to na specjalnych warunkach, wynikających wprost z przyjętego niedawno Pakietu mobilności.
Dlaczego zmiany od 30 lipca nie obejmą kierowców?
Podczas procesu legislacyjnego dotyczącego zmiany dyrektywy o pracownikach delegowanych było bardzo dużo znaków zapytania o stosowanie delegowania w transporcie drogowym. W szczególności wątpliwości dotyczyły tego, jakie rodzaje transportu powinny podlegać pod zagraniczną płacę minimalną. W większości kraje wymagały płacy minimalnej i innych formalności przy przewozach kabotażowych oraz międzynarodowych, wyłączając z tego tranzyty. Tak jest do teraz i tak pozostanie jeszcze przez co najmniej 18 miesięcy. W preambule dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/957/EU z 28 czerwca 2018 r. zmieniającą dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, która ma wejść w życie 30 lipca 2020 r. znalazł się zapis:
„(15) Z uwagi na wysoce mobilny charakter pracy w międzynarodowym transporcie drogowym wdrożenie niniejszej dyrektywy w tym sektorze budzi szczególne wątpliwości i trudności prawne, które mają zostać rozwiązane w przepisach szczegółowych dotyczących transportu drogowego, w ramach pakietu o mobilności, wzmacniających również zwalczanie oszustw i nadużyć.”
Oprócz zapisu w preambule ważny jest także art. 3 ust. 3, który wprost wyłącza sektor transportu drogowego ze stosowania zmienionej dyrektywy:
„3. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do sektora transportu drogowego od daty rozpoczęcia stosowania aktu ustawodawczego zmieniającego dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących egzekwowania prawa oraz ustanawiającego szczegółowe zasady w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego.„
Od kiedy i na jakich zasadach zmiany dla sektora transportu?
Wspomniane wcześniej przepisy szczegółowe to część Pakietu mobilności, tzw. lex specialis – określają kiedy i na jakich zasadach nowy sposób delegowania będzie obowiązywał dla sektora transportu drogowego. W przypadku delegowania i szeroko pojętych zagranicznych płac minimalnych, zmiany dla sektora transportu wejdą w życie po 18 miesiącach od opublikowania Pakietu mobilności. Pakiet mobilności został ostatecznie przegłosowany 8 lipca br., w tej chwili trwają ostatnie formalne przygotowania i lada dzień przepisy pakietu zostaną opublikowane.
Główna zmiana dotyczy sprecyzowania, w jakich rodzajach transportu nowe przepisy będą obowiązywać. Delegowanie będzie dotyczyć kabotażu oraz przewozów cross-trade (przerzuty pomiędzy innymi krajami niż siedziba firmy, np. transport wykonywany przez Polską firmę na trasie z Niemiec do Francji). Wyłączony z delegowania będzie natomiast tranzyt oraz przewozy bilateralne (przewozy z Polski lub do Polski). W związku z tą zmianą część przewoźników opierających się na przewozach z i do Polski będzie miało znacznie mniej formalności, niż obecnie, natomiast znacznie więcej utrudnień będzie czekać na firmy wykonujące przerzuty oraz kabotaże.
W przypadku podlegania pod płace minimalną, ważną kwestią jest także objęcie kierowców także pełnymi układami zbiorowymi wraz z wszystkimi zapisanymi w nich dodatkami – nie tylko zwiększy to koszty wynagrodzeń, ale przede wszystkim skomplikowanie i trudność rozliczenia. Zmieni się także możliwość zaliczania diet i ryczałtów za noclegi, gdyż w dyrektywie znajduje się zapis, że jakiekolwiek kwoty dodatków związanych z podróżą służbową nie mogą być zaliczane do płacy minimalnej. Jest to powodem dyskusji o zmianie przepisów i modelu wynagradzania kierowców w Polsce.
Poza wspomnianymi aktualizacjami przepisów, będą także pozytywne aspekty – takie jak zniesienie obowiązku posiadania przedstawiciela, czy spójny system zgłoszenia pracowników, do których będziemy wracać początkiem 2022 roku.
Podsumowanie
Do końca lipca br. zmiany w dyrektywie o delegowaniu pracowników mają zacząć obowiązywać (w sektorach poza transportem), a nie wszystkie kraje wprowadziły jeszcze odpowiednie przepisy. Brakuje także wytycznych oraz informacji o układach zbiorowych obowiązujących powszechnie w konkretnych Państwach. Powoduje to, że oprócz przewidywanego znacznego zwiększenia kosztów delegowania dochodzi jeszcze niepewność, w jaki sposób prawidłowo ustalać wynagrodzenie. Sektor transportu ma natomiast dodatkowe 18 miesięcy na przygotowanie się do tych zmian.
W Polsce dyrektywa o delegowaniu pracowników jest zaimplementowana w ramach ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. W obecnej chwili projekt zmiany ustawy, zawierający m.in. rozszerzenie dotychczasowych uprawnień PIP – związanych z możliwością współpracy z organami kontrolnymi z innych Państw czy też uzyskiwania dostępu np. do informacji podatkowych, trafił do Sejmu i został skierowany na pierwsze czytanie.
Źródła:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników:
http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/FFC33C0A7A96A89AC125858C00371A2B/%24File/430-ustawa.DOCX
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/957:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32018L0957