Po kwietniowym głosowaniu w Parlamencie Europejskim w sprawie Pakietu mobilności Komisja Europejska zajęła oficjalne stanowisko. Jej zdaniem przynajmniej w części przegłosowanego tekstu należy wprowadzić poprawki.
Głosowanie w Parlamencie odbyło się 4 kwietnia 2019 roku. Przyjęte po głosowaniu propozycje zapisów pakietu są dużym zagrożeniem dla polskich firm transportowych. Organizacje przewoźników są mocno zaniepokojone kierunkiem, w jakim zdążają dotychczasowe prace nad tym niezwykle ważnym dla transportu drogowego dokumentem. Po ich wprowadzeniu masowo mogą zacząć upadać polskie firmy lub będą zmuszone przenosić swoje działalności poza Polskę.
Kiedy kolejne głosowanie?
Termin pierwszego czytania w Radzie Europejskiej nie został jeszcze ustalony, ale wiele przemawia za tym, że odbędzie się jeszcze w tym roku. Tym bardziej, że prace nad pakietem trwają już ponad dwa lata, podczas gdy średni czas, który upływa zazwyczaj od momentu przedstawienia propozycji do głosowania Rady Europejskiej to znacznie mniej, bo 17 miesięcy. Pokazuje to trudność zagadnienia jakim jest rewizja przepisów regulujących branżę transportu drogowego.
Jak pokazują statystyki w trakcie siódmej kadencji aż 85% aktów uzgodniono w pierwszym czytaniu (415 z 488 złożonych). Z tego powodu głos Komisji Europejskiej jest niezwykle ważny – szczególnie w oczekiwaniu na głosowanie w Radzie UE. Jeśli propozycje Parlamentu Europejskiego zostałyby przyjęte bez poprawek – oznaczałoby to wejście niekorzystnych zapisów do porządku prawnego.
Możliwe scenariusze
Rada UE ma dwa wyjścia. Po pierwsze, może przyjąć tekst bez poprawek, co oznacza czarny scenariusz dla polskiej branży transportowej. Może również wprowadzić zaproponowane poprawki, co stanowi dużą szansę, ponieważ tekst trafi na drugie czytanie do Parlamentu, gdzie może ponownie zmienić swoją treść lub zostać nawet całkowicie odrzucony.
Jakie jest najnowsze zdanie Komisji Europejskiej?
Tak, jak sam Pakiet mobilności, odpowiedzi KE to aż trzy obszerne dokumenty. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych kwestii, do których odniosła się Komisja z podziałem na kategorie:
Zasady delegowania kierowców:
- Komisja akceptuje poprawki Parlamentu, dotyczące zastosowania płac minimalnych do kierowców. Wprowadzają one zasadę, że płaca minimalna jest stosowana dla każdego rodzaju kabotażu oraz przewozów cross-trade. Wyłączone są natomiast przewozy tranzytem, dwustronne oraz maksymalnie dwie operacje towarzyszące przewozom dwustronnym.
- KE popiera wykorzystanie systemów IMI (systemów wymiany informacji na rynku wewnętrznym) do wysyłania i aktualizacji deklaracji o delegowaniu przez podmioty gospodarcze oraz do wymiany wszystkich innych istotnych dokumentów między właściwymi organami krajowymi w celu kontrolowania delegowania. Należy się jednak przyjrzeć zbytniemu rozbudowaniu tych systemów o dodatkowe dane (np. dotyczące zabezpieczenia społecznego, prawa właściwego dla umowy o pracę, prawa jazdy, tożsamości odbiorców, adresów załadunku i rozładunku), aby były zgodne z celem, jakim jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych i uproszczenie kontroli.
- Parlament Europejski proponuje, aby Komisja opracowała aplikację elektroniczną, która umożliwiłaby kontrolerom drogowym bezpośredni dostęp w czasie rzeczywistym do danych w ERRU (Europejski Rejestr Przedsiębiorstw Transportu Drogowego) i IMI. Takie rozwiązanie jest możliwe, jednak pojawiają się obawy, co do praktycznej wykonalności i zdolności państw członkowskich do inwestowania we wszystkie te rozwiązania techniczne w krótkim okresie czasu.
Normy jazdy i odpoczynków, tachografów i kontroli drogowych:
- Objęcie obowiązkiem instalacji tachografów oraz normami jazd i odpoczynków pojazdów powyżej 2,4 tony DMC spotkało się poparciem KE. Tym bardziej, że poprawka ta zawiera szereg wyłączeń – takich jak transport krajowy, czy na potrzeby własne. Podsumowując wymagania te dotyczyć będą wyłącznie transportu zarobkowego międzynarodowego. Komisja zwraca uwagę jednak na odpowiedni czas do dostosowania sektora do nowych wymagań.
- Komisja akceptuje poprawkę dotyczącą rozszerzenia okresu kontroli drogowej z 28 na 56 dni, tym bardziej, że potwierdza ją zarówno PE jak i Rada.
- KE wyraziła poparcie dla wprowadzenia inteligentnych tachografów kolejnej generacji, które będą rejestrowały automatycznie każde przekroczenie granicy oraz czynności załadunku/rozładunku. Ponadto poprawka zawiera wprowadzenie tych tachografów w przeciągu 5 lat do wszystkich pojazdów w transporcie międzynarodowym (nie tylko nowych).
- Komisja nastawiona jest sceptycznie do wykreślenia zmian o uelastycznieniu odbioru odpoczynków tygodniowych, które miały pozwolić na bardziej elastycznie dostosowanie odpoczynków tygodniowych. Mogłoby to wpłynąć na częstsze odbieranie tych najdłuższych w domu. KE uważa, że wykreślenie tej zasady jest zbyt sztywnym podejściem i przez to wpływa negatywnie na dostosowane przepisów do potrzeb kierowców i ogólnie sektora.
- KE nie popiera wyjątkowego wydłużenia dziennego czasu jazdy do 2 godzin, aby zjechać na bazę na odpoczynek tygodniowy ponieważ mogłoby ono wpłynąć negatywnie na bezpieczeństwo na drodze. Proponuje poprawkę, w której wydłużenie będzie możliwe o jedną godzinę i pojawi się zapis o odstępstwie przy dojeździe również do domu kierowcy.
Zasady dostępu do rynku (kabotaż):
- Według Komisji część wymogów związanych z walką z firmami „skrzynkami pocztowymi”, których wprowadzenie postuluje Parlament Europejski, wymaga dokładniejszego zastanowienia i przeformułowania, gdyż mogą one stanowić zagrożenie dla możliwości wykonywania np. przewozów „croos-trade”. Planowane obostrzenia zakładają m. in: aby samochody ciężarowe wykonywały co najmniej jedną operację załadunku lub rozładunku w państwach członkowskich siedziby przedsiębiorstwa; konieczność wyraźnego związku między wykonywanymi operacjami transportowymi a państwem członkowskim siedziby; by podmiot gospodarczy posiadał miejsca parkingowe na terenie przedsiębiorstwa; żeby przedsiębiorstwo było miejscem, z którego pracownicy zazwyczaj wykonują swoją pracę; aby podmioty gospodarcze zatrudniały kierowców na mocy prawa właściwego dla umów o pracę w państwie członkowskim siedziby (Rzym I).
- KE ma zastrzeżenia dotyczące wzmocnienia egzekwowania niektórych przepisów. Chodzi tu w szczególności o: rozszerzenie informacji dostępnych dla organów egzekwujących w krajowych elektronicznych rejestrach przewoźników na umowy o pracę kierowców międzynarodowych z ostatnich 6 miesięcy; przyznanie dostępu w czasie rzeczywistym do europejskiego rejestru przewoźników drogowych (ERRU) organom egzekwującym ze wszystkich państw członkowskich; wprowadzenie systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym (IMI) jako głównego narzędzia współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi. Zdaniem Komisji pewne propozycje idą dość daleko i wymagają uważnej oceny. Na przykład dostęp wszystkich organów egzekwujących do ERRU w czasie rzeczywistym oraz włączenie umów o pracę rodzi problemy związane z wykonalnością techniczną, kosztami rozwoju i prywatnością danych.
- Obiekcje KE budzą także zasady regulujące dostęp do międzynarodowego rynku przewozów drogowych, w tym kabotażu: wymóg wydawania licencji wspólnotowej wyłącznie przewoźnikom wykonującym przewozy międzynarodowe pojazdami wyposażonymi w inteligentne tachografy; nieograniczona liczba przewozów kabotażowych w przyjmującym państwie członkowskim w ciągu 3 dni; 60-godzinny okres na ochłodzenie, począwszy od powrotu ciężarówki do państwa członkowskiego siedziby; wymóg, aby przewoźnicy wykonywali w ciężarówce odcinki wypłaty wynagrodzenia kierowców w celu wykonywania kabotażu.
- Komisja pozytywnie odnosi się natomiast do poprawki dotyczącej wprowadzenia wymogu licencji i zasad dostępu do zawodu przewoźnika drogowego już od 2,4 tony DMC w transporcie międzynarodowym. Pozytywnym aspektem tej poprawki jest fakt, że zostały dostosowane np. kwoty zabezpieczeń do lekkich pojazdów i nie wpłynie to na transport lokalny.
Komisja nie ustosunkowała się do wszystkich poprawek przyjętych przez Parlament i utrzymuje co do nich rezerwę. Jest to jednak ważny głos, który może spowodować wprowadzenie poprawek przez Radę i skierowanie Pakietu mobilności do drugiego czytania. Wydłużenie procesu legislacyjnego daje więcej możliwości przewoźnikom i ich organizacjom na zmianę zapisów na korzystniejsze lub ich całkowite odrzucenie.
Opracowanie własne w oparciu o tekst Komisji Europejskiej.
Źródło: Odpowiedź Komisji Europejskiej na tekst przyjęty po głosowaniu Parlamentu Europejskiego: