Długie trasy międzynarodowe, konieczność szybkiego dostarczenia towarów, a także wdrażanie początkującego kierowcy do pracy – to najczęstsze sytuacje, w których firmy decydują się na zastosowanie tzw. podwójnej obsady.
O ile większość ogólnych norm dotyczących czasu jazdy pozostaje wtedy taka sama, tak już zasady organizacji pracy wyraźnie się różnią. W niniejszym artykule omówimy te różnice, a także największe wady i zalety, jakie niesie jazda w załodze kilkuosobowej.
Jazda w podwójnej obsadzie – definicja i regulacje prawne
Jak łatwo się domyślić, z jazdą w podwójnej obsadzie mamy do czynienia wtedy, gdy w pojeździe przebywa dwóch kierowców posiadających niezbędne dokumenty do wykonywania swojej pracy. Precyzyjną definicję jazdy w podwójnej obsadzie znajdziemy w Rozporządzeniu WE 561/2006, które określa zasady pracy w załodze kilkuosobowej:
„załoga kilkuosobowa” oznacza sytuację, w której w trakcie każdego okresu prowadzenia pojazdu pomiędzy dwoma kolejnymi dziennymi okresami odpoczynku, lub pomiędzy dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku, w pojeździe przebywa co najmniej dwóch kierowców w celu prowadzenia pojazdu. Przez pierwszą godzinę obsady kilkuosobowej obecność innego kierowcy lub kierowców jest fakultatywna, ale przez pozostałą część tego okresu jest obowiązkowa;”.
Z rozporządzenia wynika jedna z największych zalet podwójnej obsady – „rozciągnięcie” czasu trwania zmiany roboczej aż do 30 godzin. W tym czasie kierowcy muszą odbyć nieprzerwany 9-godzinny odpoczynek, podczas którego pojazd nie może znajdować się w ruchu.
Na pracę i resztę odpoczynków pozostaje aż 21 godzin dziennie. Rozporządzenie mówi również wprost o obowiązkowej obecności dodatkowego kierowcy w kabinie pojazdu. Musi on znajdować się tam podczas każdego zdarzenia jazdy, z wyjątkiem pierwszej godziny. Może zatem dosiąść się do pojazdu, ale musi włożyć swoją kartę do tachografu przed upływem 60 minut od momentu, kiedy zrobił to pierwszy kierowca.
Aby uniknąć poważnych naruszeń, należy również pamiętać, że obaj kierowcy muszą wrócić do bazy razem – wcześniejsze wysadzenie drugiego kierowcy spowoduje, że przejazd nie spełni warunków koniecznych, aby mógł być zakwalifikowany jako jazda w podwójnej obsadzie. Tym samym nieuprawnione byłoby skorzystanie z 30-godzinnej doby.
W jakich sytuacjach kierowcy zyskują na jeździe w podwójnej obsadzie?
Wykorzystanie załogi kilkuosobowej jest optymalnym rozwiązaniem w przypadku długich tras, zwłaszcza wtedy, gdy szczególnie ważny jest jak najkrótszy czas dostarczenia towaru.
Dwóch kierowców może jechać łącznie nawet przez 20 godzin dziennie, co pozwala na szybkie pokonanie dużych odległości. To także skuteczny sposób na dotrzymanie terminu w razie opóźnień powstałych wskutek różnego rodzaju niespodziewanych wydarzeń podczas załadunków lub rozładunków.
Jak powinna wyglądać praca załogi dwuosobowej?
Podstawą organizacji pracy jest w tym przypadku pilnowanie wspomnianych wcześniej obowiązków związanych z obecnością kierowców w kabinie pojazdu, a także łącznego czasu przypadającego na odpoczynek i przerwy w ciągu doby.
Należy brać pod uwagę, że w razie niespełnienia tych warunków, kierowców jadących razem obowiązuje standardowa 24-godzinna doba, a zatem swoją pracę muszą wykonać w 13 lub 15 godzin. Bardzo istotne pod kątem ewentualnej kontroli jest też to, aby obie karty kierowców były włożone do tachografu. – nieprawidłowości w tym zakresie mogą skutkować najpoważniejszym naruszeniem.
Czym różni się jazda w podwójnej obsadzie od jazdy samemu?
Podstawowe różnice dotyczą czasu pracy i dziennego okresu rozliczeniowego. W pojedynczej obsadzie dzienny okres rozliczeniowy jest oczywiście krótszy – nie może przekroczyć 24 godzin. Właśnie z tego powodu różnice bardzo często dotyczą też rodzaju i warunków zlecenia – zdarzają się sytuacje, kiedy jeden pracownik ma zbyt mało czasu i konieczna staje się obecność obu kierowców.
Ile wynosi czas pracy kierowcy w podwójnej obsadzie?
Istnieją dwa popularne schematy, które można uznać za przykład prawidłowej jazdy w załodze dwóch kierowców i według których możesz zaplanować ich pracę. W pierwszym wariancie, zakładającym jazdę łącznie po 9 godzin dziennie, jeden kierowca prowadzi pojazd przez 4,5 godziny, podczas gdy drugi jest w tym czasie dyspozycyjny – zajmuje miejsce pasażera, a jego karta znajduje się w tachografie.
Dyspozycyjność zgodnie z przepisami uznawana jest za przerwę w jeździe ciągłej. Po tym czasie kierowcy zamieniają się miejscami i kartami w slotach tachografu. Trzeba również pamiętać o obowiązkowych 45-minutowych przerwach, które są wymagane po przejechaniu 4,5 godziny.
Po kolejnej zmianie konieczne jest odbycie nieprzerwanego 9-godzinnego odpoczynku. Drugi wariant różni się dłuższym o godzinę czasem pracy obu kierowców i jest możliwy do zastosowania tylko dwa razy w tygodniu. Długość nieprzerwanego odpoczynku pozostaje niezmienna.
Jazda w podwójnej obsadzie a tachograf
Standardowo tachografy posiadają dwa sloty, które po włożeniu dwóch kart kierowcy zarejestrują jazdę, a po stronie pasażera – dyspozycyjność. Obowiązkowe jest, aby obie karty przez cały czas znajdowały się w odpowiednim slocie – w zależności od tego, kto w danym momencie prowadzi pojazd.
Podczas realizowania transportów międzynarodowych należy również pamiętać o konieczności wpisania kraju rozpoczęcia i zakończenia pracy. Wymóg ten ograniczony jest jednak tylko do wprowadzenia kodu kraju przed i po zakończeniu pracy, nie ma konieczności wpisywania tych informacji podczas zmiany kierowcy.
Jazda w podwójnej obsadzie: wady i zalety
Niewątpliwą zaletą jest fakt, że dzienny okres rozliczeniowy kierowców po uprzednim prawidłowym odpoczynku to 30 godzin. Gwarantuje to wspomnianą wcześniej możliwość szybkiego pokonywania długich tras, a tym samym sprawnej realizacji zleceń.
Taki rodzaj jazdy dobrze sprawdza się również jako forma przyuczenia nowego pracownika, który w obecności bardziej doświadczonego kolegi może szlifować swoje umiejętności. Dwóch kierowców znacznie szybciej radzi sobie z różnego rodzaju dodatkowymi pracami – np. z przeładunkiem.
Zwiększona obsada wpływa korzystnie również na bezpieczeństwo. A co z wadami? Oczywiście one też się pojawiają. Kierowcy wskazują przede wszystkim na przemęczenie związane z intensywnym trybem pracy i brak prywatności. Jazda w podwójnej obsadzie to także znacznie zwiększone koszty pracownicze – kierowca przebywający podczas swoich okresów dyspozycyjności na miejscu pasażera powinien otrzymywać przynajmniej połowę stawki godzinowej. Jednak ostatecznie, w kontekście realizacji całego zlecenia, może okazać się, że jest to dla firmy korzystne rozwiązanie.
