Czym jest i do czego służy karta kierowcy?
Karta kierowcy to dokument imienny wymagany od kierowcy prowadzącego pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy, gdy dopuszczalna masa pojazdu przekracza 3,5 tony w przypadku przewozu towarów lub gdy samochód jest zarejestrowany do przewozu ludzi w liczbie większej niż 9 osób razem kierowcą. Służy ona identyfikacji kierowy oraz rejestracji czasu i przebiegu jazdy, ponieważ umożliwia gromadzenie danych dotyczących czynności kierowcy.
Każdy kierowca może posługiwać się wyłącznie jedną – własną, imienną – kartą kierowcy. Karta nie powinna być nikomu pożyczana ani pozostawiona w pojeździe pod kontrolą kogoś innego. Państwa członkowskie Unii Europejskiej, na ternie której karta obowiązuje, prowadzą rejestry elektroniczne dotyczące kart kierowcy.
Karta kierowcy nie zastępuje prawa jazdy i nie upoważnia do kierowania pojazdem.
Jakie dane zapisują się na karcie i kto ma do nich dostęp?
Na karcie kierowcy nagrane są informacje o kraju rejestracji, dacie wydania i wygaśnięcia ważności karty, dane kierowcy (imię, nazwisko, data urodzenia, numer prawa jazdy) oraz dane z pracy kierowcy (data, czas i całkowity przejechany dystans, zmiany aktywności).
Na karcie może być nagrane 28 dni roboczych z pracy kierowcy, dlatego też przynajmniej raz na 28 dni należy pobrać dane z karty. Zapisane dane należy przechowywać przez 12 miesięcy. Dostęp do rejestrów mają kart pojazdów mają funkcjonariusze służb kontrolnych. Ponadto pracodawca może kopiować dane z karty w celu kontroli swojego pracownika.
Sam kierowca także może podejrzeć informacje zapisane na jego karcie: może dokonać wizualizacji karty poprzez wyświetlenie danych na ekranie tachografu, wydrukować je na drukarce, która jest w tachografie lub zgrać dane do innego komputera.
Jakie obowiązki ciążą na posiadaczu karty kierowcy?
Kierowca jest zobowiązany stosować kartę kierowcy w każdym dniu, w którym prowadzi pojazd od momentu przejęcia pojazdu. Nie może wyjmować kary kierowcy z urządzenia rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu pracy (chyba że jej wyjęcie jest dopuszczalne z innych powodów). Nie wolno mu karty pojazdu pożyczać albo odstępować innemu kierowcy. Musi odpowiednio chronić kartę i nie może używać jej jeśli jest zabrudzona lub uszkodzona.
To kierowca musi pamiętać, na jaki okres czasu jego karta kierowcy została wydana, ponieważ nie jej ważność nie jest przedłużana automatycznie. Aby przedłużyć kartę kierowcy, której termin ważności dobiega końca, kierowca musi złożyć wniosek do właściwych organów w państwie członkowskim swojego normalnego miejsca zamieszkania nie później niż na 15 dni roboczych przed upływem okresu ważności karty.
UWAGA: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, która odpowiada za produkcję kart kierowcy, przy składaniu wniosku o nową kartę nie wystawia żadnego zaświadczenia (inaczej niż w przypadku ubiegania się o kartę zastępczą). Dlatego po upływie terminu ważności karty, kierowca traci prawo do prowadzenia pojazdu aż do czasu uzyskania nowej ważnej karty. Jazda bez ważnej karty kierowcy jest naruszeniem przepisów
Jak wyrobić kartę kierowcy i wypełnić wniosek?
Wniosek o wydanie karty kierowcy można złożyć w formie papierowej i wysłać pocztą lub w formie elektronicznej z wykorzystaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Składa się go zawsze do właściwego organu państwa członkowskiego UE, w którym kierowca posiada swoje miejsce normalnego zamieszkania. W przypadku Polski jest to PWPW.
Do wniosku należy dołączyć kopię ważnego prawa jazdy (informacje podane we wniosku muszą być takie same jak te znajdujące się w prawie jazdy), fotografię kierowcy oraz kopię dowodu wniesienia opłaty za wydanie karty.
W przypadku ubiegania się o kartę kierowcy osoby, która nie jest obywatelem Polski, może zaistnieć konieczność dołączenia do wniosku dodatkowych dokumentów. W uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach państwa członkowskie mogą wydać czasową, nieodnawialną kartę kierowcy osobie, która nie ma normalnego miejsca zamieszkania w państwie członkowskim lub w państwie, które jest umawiającą się stroną Umowy AETR, pod warunkiem że kierowcę takiego łączy stosunek pracy z przedsiębiorstwem transportowym mającym siedzibę w państwie członkowskim wydania oraz przedstawi on świadectwo kierowcy (kartę taką wydaje się na okres nieprzekraczający 185 dni).
Kto wydaje kartę kartę kierowcy i ile kosztuje?
Kartę kierowcy wydaje Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych. Cena za kartę kierowcy do tachografu cyfrowego wynosi 172,20 PLN brutto. Kierowca może się on jednak ubiegać o refundację wydatku od swojego pracodawcy na podstawie imiennego dowodu uiszczenia wpłaty.
Ile czasu czeka się na kartę kierowcy?
Proces wydawania pierwszej karty kierowcy trwa nie dłużej niż 30 dni roboczych od czasu prawidłowego wypełnionego wniosku. W przypadku błędnych lub niekompletnych wniosków okres ten ulega wydłużeniu.
Jeśli karta kierowcy została uszkodzona, działa wadliwie, została zagubiona lub skradziona kierowca musi wystąpić o kartę zastępczą w terminie 7 dni kalendarzowych. Karta zastępcza zostanie wydana w ciągu 8 dni roboczych od dnia otrzymania szczegółowego wniosku o jej wydanie.
Jak sprawdzić czy karta kierowcy jest gotowa?
Monitorowanie statusu karty kierowcy jest możliwe po zarejestrowaniu się w systemie produkcyjnym. Jeśli złożyłeś wniosek elektronicznie, nastąpi to do siedmiu dni.
Jak sprawdzić status karty kierowcy bez wychodzenia z domu? Wejdź na stronę Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych i w odpowiedniej rubryce wybierz rodzaj karty, o którą wnioskujesz. Żeby uzyskać dostęp, musisz podać swój numer PESEL, a w przypadku karty przedsiębiorstwa lub kontrolnej – numer NIP. Na odpowiedź nie będziesz musiał czekać – status karty kierowcy poznasz od razu.
Na jaki czas wydawana jest karta i w jaki sposób ją przedłużyć?
Karta kierowcy wydawana jest na okres 5 lat, jednak nie dłużej niż okres ważności prawa jazdy kierowcy. Przedłużenie ważności karty kierowcy następuje na podstawie złożonego przez kierowcę wniosku. Podobnie jak w przypadku wyrabiania dokumentu po raz pierwszy, należy go skierować do Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych jako organu uprawnionego do wydawania kart. Stosowny wniosek powinien trafić do PWPW nie wcześniej niż 60 dni przed upływem ważności karty. W przeciwnym wypadku zostanie on automatycznie odrzucony, natomiast opłata poniesiona przez kierowcę zostanie mu zwrócona.
UWAGA: pracodawca nie może wnioskować o przedłużenie ważności karty w imieniu swego pracownika.
Co zrobić gdy karta kierowcy została uszkodzona, skradziona lub zgubiona?
W przypadku uszkodzenia karty kierowcy, jej nieprawidłowego działania, zagubienia lub kradzieży kierowca zobowiązany jest na początku trasy wydrukować (można drukować na drukarce, w którą wyposażony jest każdy tachograf cyfrowy) dane prowadzonego przez siebie pojazdu i wpisać na wydruku dane umożliwiające identyfikację kierowcy oraz okresy innej pracy, okresy gotowości, przerwy lub odpoczynek.
Na końcu trasy kierowca drukuje informacje odnoszące się do okresów zarejestrowanych przez tachograf, zapisuje wszystkie okresy innej pracy, okresy gotowości i odpoczynku, od sporządzenia wydruku na początku trasy, które nie zostały zarejestrowane przez tachograf oraz zaznacza na tym dokumencie dane umożliwiające identyfikację kierowcy.
Uszkodzoną lub wadliwie działającą kartę kierowca winien zwrócić do właściwego organu państwa członkowskiego jego normalnego miejsca zamieszkania. Kradzież karty kierowcy musi zostać formalnie zgłoszona właściwemu organowi państwa, w którym dokonano kradzieży. Jeśli kierowca udowodni brak możliwości przedstawienia lub użycia karty – przedstawi potwierdzenie zgłoszenia na policję kradzieży karty, potwierdzenie zgubienia lub uszkodzenia karty oraz kopię nowo złożonego wniosku wraz z potwierdzeniem nadania o wydanie duplikatu – może kontynuować jazdę bez karty kierowcy przez maksymalnie 15 dni kalendarzowych (lub dłużej) jeśli konieczny jest powrót pojazdu do bazy.
Jeśli karta kierowcy została uszkodzona, działa wadliwie, została zagubiona lub skradziona kierowca musi wystąpić o kartę zastępczą w terminie 7 dni kalendarzowych. Karta zastępcza zostanie wydana w ciągu 8 dni roboczych od dnia otrzymania szczegółowego wniosku o jej wydanie.
Czy karta kierowcy może zostać unieważniona lub zawieszona?
Karta kierowcy w okresie swojej ważności nie może zostać cofnięta ani zawieszona.
Wyjątek stanowią sytuacje, w których: właściwe organy państwa członkowskiego UE uznają ją za sfałszowaną; kierowca korzysta z karty, której nie jest posiadaczem; karta została wydana na podstawie fałszywych oświadczeń lub sfałszowanych dokumentów.
Jeżeli takie zawieszenie lub cofnięcie karty kierowcy zostało dokonane przez państwo członkowskie inne niż państwo, które wydało kartę, musi ono jak najszybciej zwrócić ją organom państwa członkowskiego, które wydało kartę oraz wskazać powody cofnięcia lub zawieszenia.
Czy można przewozić bez karty kierowcy?
Obowiązek posiadania ważnej karty kierowy wynika z przepisów Rozporządzenia Parlamentu I Rady (UE) NR 165/2014 o stosowaniu urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym. Za jazdę bez karty kierowcy – poza uzasadnionymi przypadkami opisanymi powyżej – grożą wysokie kary. Ustawodawca przewidział w tym wypadku sankcje nie tylko dla samego kierowcy, ale i dla właściciela firmy i osoby zarządzającej transportem.
Jakie sankcje wiążą się z nieprzestrzeganiem zasad używania karty kierowcy?
Według nowego taryfikatora kar w transporcie drogowym, ustalono trzy kategorie wykroczeń: poważne, bardzo poważne oraz najpoważniejsze naruszenie. Jeśli kierowca choć raz popełni wykroczenie najpoważniejsze lub kilkakrotnie bardzo poważne/poważne, to wobec firmy może zostać wszczęte postępowanie, które może zakończyć się zakazem prowadzenia przewozów drogowych w Polsce i/oraz innych krajach UE.
Jeżeli kierowca nie rejestrował swojej aktywności, prędkości pojazdu i przebytej drogi na karcie, zgodnie z nowym taryfikatorem, grozi mu za to kara w wysokości 2000 PLN (status naruszenia: bardzo poważne).
Za posługiwanie się cudzą kartą kierowcy lub cudzą wykresówką grozi mandat 3000 PLN, przy czym ukarany może zostać nie tylko kierowca, ale także przedsiębiorstwo, które go zatrudnia (status naruszenia: najpoważniejszy).
Za posiadanie lub posługiwanie się przez kierowcę więcej niż jedną własną, ważną kartą kierowcy czeka mandat w kwocie 3000 PLN (status naruszenia: bardzo poważne).
UWAGA: Wszelkie próby manipulacji przy karcie kierowcy wykryte podczas kontroli prowadzonych na drodze przez inspektorów Transportu Drogowego (sprawdzają m. in.: czas pracy kierowcy i dane z tachografu) mogą być kosztowne w skutkach dla kierowcy i przewoźnika.