Jeśli działasz w branży transportowej, z pewnością doskonale wiesz, że zdobycie odpowiednich uprawnień bywa skomplikowane – konieczne jest spełnienie licznych, często restrykcyjnych wymagań. Aby wesprzeć czytelników, na naszym blogu wielokrotnie poruszaliśmy kwestie związane z zezwoleniami, niezbędnymi dla kierowców zawodowych i przewoźników.
Dzisiaj wracamy do tego tematu w kontekście dokumentu CEMT. Jak uzyskać ten certyfikat? Które kraje podpisały konwencję CEMT? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w poniższym artykule – zapraszamy!
Co to jest zezwolenie CEMT i dla kogo jest przeznaczone?
Zezwolenie CEMT/EKMT wynika z Protokołu Brukselskiego, który został podpisany 17 października 1953 roku przez ministrów transportu z 16 europejskich państw. Powołana została międzyrządowa organizacja – Europejska Konferencja Ministrów Transportu, która obecnie funkcjonujące pod nazwą – Międzynarodowe Forum Transportu – ITF.
CEMT (czyli z francuskiego Conférence Européenne des Ministres des Transports), to dokument umożliwiający wykonywanie międzynarodowego drogowego transportu towarów pomiędzy krajami, które są sygnatariuszami konwencji.
Zezwolenie CEMT jest więc przeznaczone dla firm, które chcą realizować zlecenia transportowe na terenie państw objętych konwencją.
Definicja i cel zezwolenia CEMT
CEMT to jedna z umów, które mają na celu ujednolicenie przepisów obowiązujących w poszczególnych krajach. W praktyce CEMT możemy traktować jako dokument, dzięki któremu przewoźnicy mogą wykonywać przewozy w ramach transportu ponadgranicznego. Należy to wyraźnie rozróżnić z transportem wewnątrzkrajowym (na terenie kraju należącego do CEMT) lub transportem pomiędzy państwem członkowskim CEMT a krajem, który nie podpisał tej konwencji – certyfikat CEMT nie daje zezwolenia na te dwa rodzaje przewozów.
Dzięki zezwoleniu CEMT przedsiębiorcy mogą legalnie i swobodnie przewozić towary między krajami, które podpisały konwencję, co przekłada się na rozwój i konkurencyjność ich działalności na rynku międzynarodowym.
Jakie kraje uznają zezwolenia CEMT?
Zezwolenia CEMT są uznawane przez wszystkie państwa, które podpisały konwencję. Sygnatariuszami umowy są zarówno kraje członkowskie Unii Europejskiej, jak i kraje spoza UE.
Lista krajów członkowskich CEMT
Konwencja CEMT obejmuje następujące kraje:
Albania, Armenia, Austria, Azerbejdżan, Białoruś, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Czarnogóra, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Gruzja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Mołdawia, Macedonia Północna, Niemcy, Niderlandy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Rosja, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Szwajcaria, Turcja, Ukraina, Węgry, Włochy, Wielka Brytania.
Proces uzyskania certyfikatu CEMT/EKMT
Przewoźnik powinien złożyć stosowny wniosek – w Polsce organami, które weryfikują wnioski oraz wydają certyfikaty, są Główny Inspektor Transportu Drogowego i Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego.
Zezwolenie obowiązuje przez cały rok, a liczba kursów pomiędzy krajami, które podpisały konwencję EKMT jest nieograniczona. W 2024 roku opłata administracyjna za certyfikat na 12 miesięcy wynosi 1800 złotych, z każdym kolejnym miesiącem zmniejszając się o 150 zł i przyjmując rozpoczęty miesiąc za pełny.
Należy pamiętać, że zezwolenie wydawane jest indywidualnie i nie można użyczać go osobom trzecim. Kryteria, które trzeba spełnić, aby uzyskać dokument, określa Komisja Społeczna. Zgodnie z decyzją komisji z dnia 24 sierpnia 2023 r. wszystkie zezwolenia bazowe (322 szt.) EKMT przewidziane dla Polski na rok 2024 będą przeznaczone dla pojazdów o klasie EURO 6.
Dokumenty potrzebne do uzyskania certyfikatu CEMT
Aby uzyskać CEMT, należy posiadać aktualną licencję wspólnotową oraz stosowne wpisy z tej licencji dla trzech pojazdów – wpisy te stanowią potwierdzenie spełniania wymogów związanych z obowiązującymi normami EURO.
Warunkiem niezbędnym do uzyskania zezwolenia jest również dostarczenie certyfikatów, które potwierdzają, że pojazdy wraz z przyczepami spełniają standardy bezpieczeństwa oraz są dopuszczone do ruchu.
Zezwolenia CEMT/EKMT – co powinieneś wiedzieć?
Podsumowując – podczas wykonywania przewozów międzynarodowych na podstawie zezwoleń CEMT/EKMT, musimy być gotowi na szczegółową kontrolę dokumentów. Zgodnie z wymogami w pojeździe musi znajdować się:
- zezwolenie CEMT/EKMT;
- książka pojazdu (karnet);
- świadectwo zgodności z wymaganiami technicznymi względem poziomu emisji spalin oraz hałasu i z wymaganiami bezpieczeństwa: „EURO IV”, „EURO V”, „EEV”, „EURO VI”;
- świadectwo zgodności z wymaganiami bezpieczeństwa dla przyczepy lub naczepy;
- zaświadczenia o sprawności technicznej dla pojazdów silnikowych oraz dla przyczepy lub naczepy.
Jak wskazują obowiązujące przepisy, aby móc skorzystać z kontyngentu zezwoleń CEMT/EKMT firma transportowa musi spełnić następujące warunki:
- posiadać siedzibę w jednym z państw członkowskich EMT/EKMT i posługiwać się pojazdami zarejestrowanymi w jednym z tych krajów;
- wykonywać przewóz pomiędzy państwami członkowskimi lub tranzytem przez co najmniej jedno z państw członkowskich;
- państwo załadunku i rozładunku towaru musi być członkiem CEMT/EKMT;
- nazwa firmy widniejąca na zezwoleniu musi odpowiadać nazwie przewoźnika wykonującemu dany przewóz;
- przechowywać zezwolenia w pojeździe podczas całego okresu wykonywania operacji transportowych – dla przykładu: rozpoczynając operację transportową w okresie ważności jednego zezwolenia (rocznego lub krótkoterminowego) i następnie dalej realizując przewóz na podstawie innego zezwolenia (również CEMT) – oba zezwolenia trzeba przechowywać w pojeździe podczas okresu wykonywania operacji;
- odpowiednio przechowywać wybrane dokumenty; zezwolenia CEMT/EKMT, książki pojazdu i towarzyszących świadectw pojazdów nie wolno laminować lub w inny sposób pokrywać warstwą ochronną.
Sposób wykorzystania zezwoleń EKMT może być weryfikowany. Pierwsza weryfikacja odbywa się już po upływie pierwszego kwartału. Jeśli zezwolenie jest niewłaściwie wykorzystywane, może zostać unieważnione, a następnie przyznane innemu przewoźnikowi. Zezwolenia, które unieważniono lub które zostały zwrócone przez przewoźnika, mogą być wydane powtórnie nowym przedsiębiorcom, na pozostały okres ważności. W tym wypadku oryginalne dokumenty powinny zostać unieważnione i wymienione na zezwolenia z odrębną numeracją zastępczą.
Transport międzynarodowy a zezwolenia CEMT
Dysponent zezwolenia CEMT, pod pewnymi warunkami może wykonywać nieograniczoną liczbę przewozów drogowych w tranzycie i pomiędzy państwami, które podpisały konwencję. Pamiętajmy – CEMT/EKMT zostaje przypisane do firmy, a nie do konkretnego środka transportu. W ten sposób właściciel przedsiębiorstwa może decydować, który przewóz międzynarodowy realizowany przez jego pojazdy będzie wykonywany na podstawie posiadanego zezwolenia.
W Polsce kontrola dokumentów, uprawniających do wykonywania międzynarodowego transportu w zakresie obszaru państw WE i EOG, ogranicza się z reguły do okazania wypisu z licencji wspólnotowej (dotyczącej międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy). Z kolei wjazd na terytorium państwa spoza UE lub EFTA często wiąże się z kontrolą posiadanego zezwolenia. W momencie, gdy posługujemy się zezwoleniem wielostronnym, kontrola ta może opierać się na dokładnej analizie zapisów w książce, karnecie CEMT/EKMT i porównywaniu danych cyfrowych zapisanych w tachografie lub/i na karcie kierowcy przez służby kontrolne innych państw.
CEMT w praktyce – jak wygląda wykorzystanie zezwolenia?
Prawidłowy sposób wykorzystania zezwolenia EKMT/CEMT może okazać się niełatwym zadaniem. Pomocnym wsparciem merytorycznym jest Instrukcja Korzystania z Kontyngentu Zezwoleń Transportowych ECMT dla urzędów oraz dysponentów, będąca jedynym dokumentem, w którym można znaleźć zasady posługiwania się zezwoleniem wielostronnym. Zawarte w niej informacje stanowią jedyne źródło wiedzy – zarówno dla dysponenta zezwolenia, jak i dla funkcjonariuszy służb kontrolnych.
Przewoźnik, który wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy w oparciu zezwolenie CEMT jest zobowiązany, aby dokument znajdował się w pojeździe podczas całego przewozu. Z jednego zezwolenia na trasie pomiędzy punktem załadunku a rozładunku może skorzystać jednocześnie tylko jeden pojazd – tym samym odpowiedni wpis w karnecie zezwolenia EKMT/CEMT musi odpowiadać dacie w dokumencie przewozowym.
Służby kontrolne najczęściej weryfikują poprawność posługiwania się zezwoleniem CEMT, sprawdzając i porównując zapisy w karnecie z dokumentami CMR oraz dodatkowo analizując dane cyfrowe z urządzenia rejestrującego. Warto pamiętać, że w momencie przekazywania zezwolenia z jednego pojazdu na drugi, należy uwzględnić, że jeśli pojazd X był dzisiaj rozładowywany w miejscowości A, to pojazd Y nie mógł również wczoraj zabrać ładunku w miejscowości B zgodnie z warunkami Instrukcji.
Przykłady korzystania z zezwolenia CEMT/EKMT w transporcie
Warto wspomnieć o Wielkiej Brytanii, gdzie obecnie przewidziano możliwość wykonywania przewozów pomiędzy UK a krajami trzecimi przez przewoźników z UE jedynie na podstawie zezwoleń EKMT. Wymóg powyższy dotyczy również przewozów z UK do Szwajcarii, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu oraz w odwrotnym kierunku. Można zatem pokusić się o stwierdzenie, że przyzwyczajeni byliśmy do tego, że dla tego rodzaju operacji transportowych dotychczas wymagana była jedynie licencja wspólnotowa.
Kolejnym przykładem transportów, podczas których można korzystać z zezwolenia CEMT, jest każdy przewóz, w którym załadunek i rozładunek mają miejsce na terytorium kraju, będącego sygnatariuszem umowy, na przykład:
- Niemcy – Wielka Brytania;
- Szwecja – Mołdawia;
- Włochy – Hiszpania;
- Polska – Gruzja.
Nie sposób nie wspomnieć również, że Włochy w ramach kontyngentu zezwoleń jednorazowych nie oferują zezwoleń do/z kraju trzeciego. Powyższy fakt skutkuje tym, że poza możliwością skorzystania z zezwolenia EKMT, wyżej wymienionego transportu nie można w żaden inny sposób zrealizować.
