Niedobór kierowców zawodowych od lat stanowi jedno z największych wyzwań dla branży TSL. Każdego roku omawiamy ten problem, między innymi w opracowaniach, takich jak Raport Transport Drogowy 2021+. Skala zjawiska jest ogromna i obejmuje rynki w całej Europie – w samej Polsce brakuje ponad 150 tysięcy kierowców.
Taka sytuacja sprawia, że proponowane warunki pracy (w tym zarobki) dla osób zatrudnionych w branży TSL są coraz bardziej atrakcyjne, a co za tym idzie – rośnie liczba osób zainteresowanych zawodem kierowcy. Jak zostać kierowcą TIR-a? Krok po kroku omówiliśmy poniżej wszystkie kluczowe wymagania – zapraszamy do lektury!
Wymagania na kierowcę tira
Podstawowym wymaganiem jest posiadanie odpowiednich licencji i uprawnień do prowadzenia poszczególnych typów pojazdów. Aby uzyskać prawo jazdy odpowiedniej kategorii, kandydat musi również przejść stosowne badania lekarskie i psychologiczne, które są cyklicznie powtarzane.
Poza typowo formalnymi wymaganiami warto również rozważyć indywidualne kwestie, takie jak charakter i oczekiwania. Praca kierowcy będzie dobrym wyborem dla osób, które dobrze czują się, wykonując swoje obowiązki samodzielnie oraz dobrze znoszą wysoką odpowiedzialność.
Dokumenty potrzebne, aby zostać kierowcą TIR-a
Jak zostać kierowcą TIR-a? Niezbędne jest posiadanie następujących dokumentów:
- prawo jazdy określonego typu,
- świadectwo kwalifikacji zawodowej,
- orzeczenie lekarskie oraz orzeczenie psychologiczne.
Kolejny dokument, który obowiązuje kierowców to PKK, czyli Profil Kandydata na Kierowcę. Jest to wydawany przez Wydział Komunikacji elektroniczny dokument służący do identyfikacji osoby ubiegającej się o prawo jazdy, a także do weryfikacji, czy kandydat nie jest objęty zakazem prowadzenia pojazdów.
Prawo jazdy danej kategorii – C / C+E, D / D+E
Prawo jazdy kategorii C pozwala na prowadzenie pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony (wraz z przyczepą). Zdobycie prawa jazdy C+E daje możliwość prowadzenia zestawu złożonego z pojazdu oraz przyczepy, której waga wynosi więcej niż 750 kg. Jakie warunki musi spełnić kandydat, aby został dopuszczony do kursu?
- posiadanie prawa jazdy kategorii B i wiek minimum 21 lat (w przypadku kandydatów, który ukończyli kurs kwalifikacji wstępnej, wymagany wiek to 18 lat),
- orzeczenia psychologiczne i lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia samochodów ciężarowych,
- uzyskanie Profilu Kandydata na Kierowcę.
Kurs na prawo jazdy kategorii D jest natomiast skierowany do osób, które chcą pracować jako kierowca autobusu. Jakie wymagania przewidział ustawodawca?
- Posiadanie prawa jazdy kategorii B lub C oraz ukończone 24 lata (23 lata w przypadku osób, które uzyskały kwalifikację wstępną przyspieszoną, 21 lat dla kandydatów, którzy przeszli przez kwalifikację wstępną),
- orzeczenia psychologiczne i lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów kat. D,
- uzyskanie Profilu Kandydata na Kierowcę.
Kurs składa się z części teoretycznej (20 godzin lekcyjnych) oraz praktycznej (60 godzin lub w przypadku osób, które posiadają prawo jazdy kategorii C – 40 godzin).
Świadectwo kwalifikacji zawodowej
Świadectwo kwalifikacji zawodowej otrzymuje każdy kierowca po zdaniu egzaminu przeprowadzanego na koniec:
- szkolenia wstępnego
- kwalifikacji wstępnej,
- kwalifikacji wstępnej uzupełniającej
- kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej,
- kwalifikacji przyspieszonej
Po uzyskaniu świadectwa kwalifikacji zawodowej w prawie jazdy kierowcy pojawia się specjalny wpis – tzw. kod 96, który stanowi potwierdzenie uzyskania stosownych uprawnień do prowadzenia pojazdów.
Orzeczenie lekarskie
Aby zostać kierowcą TIR-a, kolejnym niezbędnym dokumentem będzie uzyskanie orzeczenia lekarskiego, które potwierdzi brak przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów określonego typu.
Kandydat przechodzi badanie okulistyczne (pole widzenia, widzenie po zmroku) oraz laryngologiczne (słuch), a także neurologiczne (równowaga) i ogólnolekarskie, obejmujące również ocenę układu sercowego (badanie EKG). Lekarz może też zalecić badania laboratoryjne lub dalsze konsultacje.
Orzeczenie psychologiczne
Bardzo ważnym elementem są również psychotesty dla kierowców, czyli badania, które pozwalają na określenie prawidłowości posiadanych przez kierowcę odruchów, procesów poznawczych i sprawności psychomotorycznej.
Aby uzyskać orzeczenie, kierowca musi:
- odbyć wywiad z psychologiem,
- pomyślnie przejść badanie funkcji psychomotorycznych (jest to między innymi ocena szybkości reakcji, koordynacji i refleksu),
- zdać test pisemny, obejmujący ocenę osobowości, sprawność intelektualną, spostrzegawczość i zdolności koncentracji.
Kursy na kierowcę TIR-a
Kandydaci zainteresowani pracą jako kierowca TIR-a powinni wybrać kurs na prawo jazdy C+E, którego ukończenie oraz zdanie egzaminu pozwala na prowadzenie ciągnika siodłowego z naczepą o łącznej masie do 40 ton. Czas trwania kursu wynosi 25 godzin praktycznych. Egzamin przeprowadza się w najbliższym Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego.
Ile kosztuje zdobycie uprawnień kierowcy ciężarówki?
Koszt kursu prawa jazdy kat. C+E może być zróżnicowany w zależności od oferty i lokalizacji konkretnego ośrodka szkoleniowego, a także rodzaju (kurs wraz z teorią lub bez teorii). Ceny najczęściej wahają się w przedziale 3000-5000 złotych.
Odgórnie ustalany jest natomiast koszt egzaminów na prawo jazdy. Zgodnie z najnowszą nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym, maksymalne stawki za udział w egzaminie praktycznym w kategorii C1+E, C, C+E, D, D+E, D1+E w 2023 roku mogą wynosić 250 złotych.
Jak zostać kierowcą TIR-a za granicą?
Wymagania formalne stawiane kierowcom za granicą wyglądają podobnie jak w Polsce. Oczywiście polskie prawo jazdy obowiązuje również w innych krajach. Zbliżone są także przepisy w zakresie wykonywania obowiązkowych okresowych badań psychologicznych i lekarskich.
Ile zarabia kierowca TIR-a?
Podobnie jak w innych branżach, w transporcie zarobki zależą od doświadczenia, uprawnień i wynikającego z nich zakresu obowiązków, a także systemu pracy. Średnie zarobki kierowcy pojazdu ciężarowego w 2022 roku wynosiły około 6300 złotych (netto). Warto dodać, że zgodnie z danymi znajdującymi się w raporcie Polskiego Instytutu Transportu Drogowego – „Zarobki kierowców zawodowych w Polsce”, miesięczne zarobki ponad połowy kierowców przekraczały 6000 złotych netto. Mediana zarobków dla kierowcy międzynarodowego wynosi obecnie około 7000 złotych.
