Pomimo trudności, związanych między innymi z obecnym spowolnieniem w międzynarodowym handlu, czy kryzysem energetycznym, sektor TSL wciąż jest filarem unijnej gospodarki. Wyzwań nie brakuje, a jednym z aspektów, który zasługuje na uwagę, są opłaty drogowe.
Obserwujemy obecnie trend wzrostu opłat w wielu krajach UE, co stawia przed przewoźnikami szereg nowych wyzwań – niestety, najnowsze zmiany w opłatach drogowych negatywnie odbiją się na budżetach europejskich firm transportowych. W tym kontekście przyjrzymy się, jak wyglądają nowe opłaty drogowe w Czechach. Przedstawimy także nowoczesne technologie oraz systemy wspierające zarządzanie kosztami transportu, które już dzisiaj stanowią ważny element strategii w wielu przedsiębiorstwach.
Wprowadzenie: co zmienia się w opłatach drogowych w Czechach w 2024?
Nowy system opłat drogowych w Czechach to element szerszego programu oszczędnościowego, mającego na celu poprawę stanu finansów publicznych naszego południowego sąsiada. Na pakiet ten składają się zmiany podatkowe, a także zmiany opłat obejmujące transport drogowy. Czechy mają w ten sposób zmniejszyć swój deficyt budżetowy o około 150 miliardów koron.
Szczegółowy przegląd nowego systemu opłat drogowych
Wkrótce, bo już w 1 marca 2024 roku, w istotny sposób zmienią się opłaty drogowe w Czechach. W ramach obowiązujących od lat przepisów, kierowcy pojazdów o masie nieprzekraczającej 3,5 tony zobowiązani są do korzystania z winiet, które umożliwiają legalne przemieszczanie się po płatnych fragmentach autostrad oraz dróg ekspresowych. Już za kilka tygodni kierowców czekają zmiany w opłatach.
Nowy system opłat drogowych uwzględnia niedostępną dotychczas kategorię – winiety jednodniowe. Decyzją czeskiego Ministerstwa Transportu, cena takiej winiety wyniesie 200 koron. W kontekście już obowiązujących winiet struktura opłat drogowych w Czechach będzie wyglądała w następujący sposób:
- winieta na 10 dni: 270 CZK;
- winieta na 30 dni: 430 CZK;
- winieta roczna – 2300 CZK.
Warto odnotować, że opłaty drogowe w Czechach wzrosną w kontekście winiety całorocznej (w 2023 roku kosztowała ona 1500 CZK), jednak w przypadku winiety miesięcznej i dziesięciodniowej zanotujemy obniżki – odpowiednio o 40 CZK oraz 10 CZK.
Powody do zadowolenia będą mieli również kierowcy pojazdów elektrycznych, które będą całkowicie zwolnione z opłat. Kilkukrotnie mniej zapłacą z kolei posiadacze samochodów hybrydowych: 50 CZK za jeden dzień, 60 CZK – 10 dni, 100 CZK – 30 dni oraz 570 CZK za winietę całoroczną. Jest to element coraz bardziej powszechnego w Europie trendu zachęcania kierowców do korzystania z bardziej ekologicznych aut.
Jak będą wyglądały zmiany w opłatach drogowych dla samochodów ciężarowych? Nowe przepisy będą stanowiły implementację założeń Dyrektywy UE 2022/362 i również wejdą w życie 1 marca. Zgodnie z ich treścią uwzględniony zostanie poziom emisji CO2 wszystkich pojazdów zarejestrowanych w Elektronicznym Systemie Opłat. Nowy system opłat drogowych rozróżni pięć klas emisji CO2 – klasa pierwsza będzie dotyczyła aut z najwyższą emisją, co oczywiście będzie wiązać się z najwyższymi opłatami; klasa piąta z kolei będzie dotyczyła aut bezemisyjnych.
Przewoźnicy, którzy chcą zakwalifikować swoje pojazdy do opłat przypisanych do klasy emisji wyższej niż CO2 1, muszą dostarczyć dokumenty, które potwierdzą spełnianie niezbędnych warunków. Należy zrobić to za pomocą Elektronicznego Systemu Opłat, poprzez stronę internetową www.mytocz.eu. Strona zawiera również kalkulator opłat oraz jest dostępna w różnych wersjach językowych (w tym także w polskiej wersji).
Jakie drogowe zmiany nastąpią i jakie obszary zostaną obejmowane?
Nowe opłaty drogowe w Czechach to tylko część planowanych na ten rok zmian. 1 stycznia wszedł w życie zmodyfikowany system kar za wykroczenia drogowe, zmniejszający liczbę stawek z pięciu do trzech. W zależności od skali przewinienia, kierowcy dostaną dwa, cztery lub sześć punktów karnych. Liczba punktów karnych, prowadząca do utraty prawa jazdy pozostaje bez zmian i tak jak w poprzednich latach, wynosi 12. Czeski rząd przewidział także wzrost sankcji finansowych za poważne wykroczenia, takie jak między innymi prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu.
Wpływ nowych opłat na przewoźników i kierowców
Dla przewoźników i kierowców wprowadzenie nowych opłat drogowych w Czechach niesie ze sobą realne konsekwencje ekonomiczne i operacyjne. Chodzi tutaj przede wszystkim o zwiększenie kosztów związanych z korzystaniem z płatnych dróg. Pomiędzy przewoźnikami a europejskimi ustawodawcami od wielu miesięcy toczą się dyskusje na temat wprowadzanych restrykcji. Przedstawiciele branży TSL podnoszą aspekt ekonomiczny – dalsze zwiększanie kosztów i wymagań znacząco utrudnia prowadzenie działalności, zwłaszcza w kontekście obecnej, niepewnej sytuacji gospodarczej.
Praktyczne porady dla przewoźników w obliczu nowych opłat
Zmiany w opłatach drogowych niewątpliwie będą wymagać od przewoźników, aby uwzględniali oni dodatkowe koszty w swoich strategiach finansowych. Poskutkuje to koniecznością dostosowania cen usług transportowych, co z kolei może wpłynąć na konkurencyjność firm na rynku.
Wskazane jest, aby przewoźnicy dysponujący różnorodną flotą pojazdów dokładnie przeanalizowali dane na temat poziomu emisji CO2, co umożliwi właściwe dostosowanie uiszczanych opłat drogowych do jednej z pięciu przewidzianych klas – od CO2 1 do CO2 5. Należy upewnić się, że dokumentacja – zwłaszcza COC i CIF, jest kompletna i aktualna. W razie możliwości zarejestrowania pojazdów w wyższej klasie odpowiednia dokumentacja będzie kluczową kwestią. Co jeszcze mogą zrobić przewoźnicy, aby zarządzanie kosztami transportu przebiegało w efektywny sposób?
Planowanie tras i kosztów
Warto odpowiednio definiować trasy transportowe, tak aby minimalizować konieczność korzystania z płatnych dróg, zwłaszcza w przypadku samochodów z wyższymi klasami emisji CO2. Optymalizacja tras, uwzględniająca różnorodne czynniki, takie jak ograniczenia czasowe, opłaty drogowe czy koszty paliwa, może przyczynić się do wyraźnego obniżenia wydatków, związanych z realizacją zleceń.
Dużym wsparciem w tego typu działaniach są nowoczesne narzędzia, takie jak systemy TMS i telematyka. Szczególnie korzystna jest integracja tych rozwiązań – płynny przepływ informacji między obiema platformami skutkuje skuteczniejszym planowaniem i zarządzaniem kosztami transportu.
Systemy TMS wspomagają zarządzanie ładunkiem oraz umożliwiają stałe monitorowanie wydajności floty, w tym spalania paliwa, czasu postoju i średnich prędkości. Analiza tych danych pozwala na identyfikację obszarów do optymalizacji. Dane te dopełniają informacje przesyłane przez systemy telematyczne, które monitorują czas pracy i styl jazdy kierowców oraz śledzą bieżące położenie pojazdów.
Technologie i systemy wspierające zarządzanie opłatami drogowymi
TMS może być zintegrowany z systemami płatności, pobierając niezbędne dane z faktur operatora opłat. Następnie, porządkując dane kosztowe, system przypisuje opłaty do konkretnych pojazdów lub zleceń. Dzięki temu cały proces przebiega szybciej i bardziej efektywnie. Dodatkowo system oferuje zaawansowane narzędzia do raportowania i analizy danych.
Zarządzanie kosztami transportu wspierają karty paliwowe. Przykładem takiego rozwiązania są karty paliwowe Eurowag, dzięki którym na preferencyjnych warunkach możesz zapłacić między innymi za:
- paliwo;
- opłaty drogowe w 26 krajach;
- LNG;
- Adblue;
- naprawy;
- parkingi, promy, tunele i myjnie.
Perspektywy przyszłościowe: jak branża transportowa może dostosować się do zmian?
Zmiany w opłatach drogowych obejmą nie tylko Czechy – podobne przepisy weszły lub niebawem wejdą w życie także w innych europejskich krajach. Można również spodziewać się, że w kolejnych latach będziemy obserwować dalszy wzrost tego typu opłat oraz jeszcze silniejsze uzależnienie ich wysokości od klasy spalania pojazdu. Rozwiązaniami, które pomogą przewoźnikom dostosować się do tych realiów, jest przede wszystkim inwestycja w nowoczesną flotę oraz wdrażanie systemów telematycznych i narzędzi TMS, które wspomagają zarządzanie kosztami transportu.
