Wielka Brytania niezmiennie pozostaje jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych w Europie. W ostatnich latach obserwujemy zmiany w regulacjach dotyczących dostępu do rynku transportowego, które w istotny sposób wpływają na przedsiębiorców działających w branży TSL. Dla tych, którzy są związani z transportem, kluczową kwestią jest zrozumienie wprowadzanych zmian i związanych z nimi potencjalnych skutków dla ich działalności.
Wiele chaosu i utrudnień w branży spowodował Brexit. Od momentu opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, wprowadzono nowe ramy regulacyjne, w związku z czym przewoźnicy muszą zwracać szczególną uwagę na przepisy dotyczące transportu międzynarodowego.
W artykule przyjrzymy się aktualnym przepisom, z których wynikają wspomniane zmiany w dostępnie do rynku transportowego w Wielkiej Brytanii. Omówimy wymagania dla przedsiębiorców, w tym polskich przewoźników, oraz konsekwencje nowych regulacji. Dowiemy się również, jakie przepisy dotyczące transportu międzynarodowego mają w tym kontekście zastosowanie. Przedstawimy także praktyczne wskazówki, jak sprostać nowym wymaganiom i skutecznie prowadzić działalność w zmieniającym się otoczeniu rynkowym. Przeanalizujemy wpływ Brexitu – wyjaśnimy, jakie wyzwania stoją przed branżą TSL w związku z tym procesem oraz co zmieniło się w kwestii dostępu do rynku transportowego w Wielkiej Brytanii. Zapraszamy!
Nowe wymagania dla przedsiębiorców transportowych
W 2023 roku Wielka Brytania wprowadziła w życie przepisy zawarte w rozporządzeniu Ministra Transportu Zjednoczonego Królestwa nr 1260/2022 – „The Drivers’ Hours, Tachographs, International Road Haulage nad Licensing of Operators (Amendment) Regulations 2022” z 26 listopada 2022 roku. Wytyczne te stanowią nowe wyzwanie dla branży transportowej i mają za zadanie ujednolicenie już istniejących zasad dotyczących przewozów międzynarodowych wykonywanych przez firmy zarejestrowane w Unii Europejskiej, które wynikają z umowy handlowej pomiędzy UE a Wielką Brytanią.
Jakie są główne zmiany?
- zakaz wykonywania przewozów kabotażowych przez firmy z Unii Europejskiej po wyjeździe do UK bez ładunku,
- zakaz wykonywania transportu kombinowanego (są to na przykład niektóre rodzaje transportu intermodalnego) przez przewoźników unijnych,
- konieczność posiadania zezwoleń EKMT dla przewoźników z Unii Europejskiej, aby legalnie wykonywać przewozy pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a krajami trzecimi.
Należy również podkreślić, że od 2 lutego 2022 roku obowiązuje wymóg delegowania kierowców oraz ich rejestracji w systemie IMI – również na terenie Wielkiej Brytanii. Zmiany te dotyczą także przewozów busem o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, których właściciele muszą posiadać wymaganą licencję.
Konsekwencje zmian dla polskich przewoźników
Niestety, nie ma wątpliwości, że wprowadzone przez stronę brytyjską zmiany nie są korzystne dla polskich przewoźników. W szczególnym stopniu dotknięte nimi będą firmy wykonujące przewozy kabotażowe oraz do/z krajów trzecich. Jakie są aktualne wymagania dla przedsiębiorców transportowych? Nadal utrzymany jest przepis pozwalający na wykonanie dwóch kabotaży w ciągu 7 dni kalendarzowych, ale tylko i wyłącznie po zakończeniu transportu międzynarodowego, czyli przywozu ładunku do Wielkiej Brytanii. Jednak już możliwość wykonania tego typu przewozu wewnętrznego po wjeździe/przypłynięciu na pusto z Irlandii (będącej częstym kierunkiem wykonywania przewozu przez naszych przewoźników) została definitywnie ograniczona.
Jak wygląda kwestia transportu pomiędzy państwami spoza UE i Wielką Brytanią? W takiej sytuacji konieczne jest zezwolenie EKMT (Europejskiej Konferencji Ministrów Transportu), które można uzyskać w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w Warszawie.
Jakie dokumenty potrzebne są do uzyskania dostępu do rynku brytyjskiego?
Niezmiennie najistotniejszym dokumentem jest aktualna licencja wspólnotowa, a w praktyce – ważny wypis z licencji, który musi znajdować się w pojeździe. Podczas wykonywania transportu kabotażowego niezbędny będzie dokument CMR, czyli międzynarodowy list przewozowy. Jakie informacje muszą się w nim znaleźć?
- miejsce i data wystawienia,
- nazwisko lub nazwa i adres nadawcy oraz przewoźnika,
- data i miejsce przyjęcia towaru do przewozu, miejsce wydania,
- nazwa/nazwisko i adres odbiorcy,
- informacje o towarze, ilość sztuk, waga,
- koszty przewozu (np. należności celne),
- oświadczenie, że przewóz podlega pod przepisy CMR.
Jakie są dokumenty potrzebne do uzyskania dostępu do rynku brytyjskiego dla przewozów regularnych lub regularnych specjalnych w autobusie? Oprócz wypisu z licencji kierowca powinien posiadać zezwolenie na wykonywanie przewozów (wraz w wypisem). Z kolei podczas wykonywania przewozów okazjonalnych niezbędny będzie formularz jazdy.
Warto również przypomnieć, że aby móc wykonywać transport rzeczy na obszarze Wielkiej Brytanii, przewoźnik musi posiadać stosowne dokumenty celne oraz być zarejestrowany w systemie GVMS (Goods Vehicle Movement Service) – obowiązek ten funkcjonuje od 1 stycznia 2022 roku, a system został wprowadzony w związku z Brexitem. Trzeba również pamiętać o numerze GMR, czyli Goods Movement Reference. Jest to numer referencyjny przewozu towarów, który jest niezbędny podczas transportu pomiędzy Unią Europejską i Wielką Brytanią.
Jakie kroki warto podjąć, by sprostać nowym wymaganiom?
Faktem jest, że wyzwania dla branży transportowej związane z Brexitem oraz zmiany w dostępie do rynku transportowego w Wielkiej Brytanii to realny problem dla europejskich przedsiębiorstw. Warto przeorganizować zarządzanie flotą pojazdów ciężarowych, uwzględniając narzucone przez brytyjską stronę ograniczenia. Takie działania wymagają nie tylko odpowiedniej organizacji samych pojazdów, ale przede wszystkim dostosowania planu pracy kierowców.
Nie można zapomnieć o konieczności dostosowania strategii w przypadku odbioru intermodalnych naczep w brytyjskich portach. Warto dokładnie przemyśleć, jak odpowiednio rozplanować zasoby i zapewnić efektywność działań. Istotne jest również przewidzenie zmian w planowaniu rozładunku w Irlandii. Po przybyciu z „zielonej wyspy” nie będzie już możliwości wykonywania kabotażu na terenie Wielkiej Brytanii.
Należy również zwrócić uwagę na transport międzynarodowy z krajami spoza Unii Europejskiej, takimi jak Szwajcaria czy Turcja. Aby przeprowadzić tego typu przewozy, musimy uzyskać odpowiednie zezwolenia EKMT. Ważne jest, aby pamiętać o konieczności wcześniejszego opłacenia i uzyskania tych zezwoleń, aby uniknąć niepotrzebnych opóźnień i komplikacji.
Brexit a zmiany w dostępie do rynku transportowego w Wielkiej Brytanii
Wytyczne zawarte w umowie o handlu i współpracy pomiędzy Unią Europejską a Wielką Brytanią wyznaczają ramy w zakresie dostępu unijnych przewoźników do brytyjskiego rynku transportowego, zgodnie z treścią rozporządzeń WE 1071/2009, WE 1072/2009 i WE 1073/2009.
Kluczowym dokumentem jest oczywiście wspomniana wcześniej licencja wspólnotowa – niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z pojazdami ciężarowymi, czy z busami. Od 20 maja 2022 roku właściciele pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony muszą posiadać ten dokument, aby móc wykonywać międzynarodowe zlecenia.
Jakie są najważniejsze zmiany w dostępie do rynku transportowego Wielkiej Brytanii?
- ograniczenie do dwóch przewozów kabotażowych w ciągu siedmiu dni kalendarzowych,
- zakaz kabotażu po jeździe bez ładunku,
- zakaz wykonywania transportu kombinowanego,
- konieczność posiadania przez unijnych przewoźników zezwolenia EKMT dla przewozów pomiędzy Wielką Brytanią a krajami trzecimi.
Aktualnie wjazd na teren Wielkiej Brytanii odbywa się wyłącznie na podstawie paszportu. Jeśli chodzi o prawa jazdy, przepisy pozostają niezmienne – kierowcy muszą posiadać prawo jazdy odpowiedniej kategorii (C, C+E, D) z ważnym kodem 95. Podobna sytuacja dotyczy świadectwa kierowcy, które jest wzajemnie uznawane.
W kontekście wymagań dla przedsiębiorców transportowych nie można zapomnieć również o kwestiach celnych i formalnych – niezbędna jest rejestracja w systemie GVMS i uzyskanie numeru GMR.
Nowe wyzwania dla branży transportowej w Wielkiej Brytanii
Funkcjonowanie i organizacja transportu do i z Wielkiej Brytanii wiąże się z licznymi utrudnieniami formalnymi, związanymi zarówno z rejestracją przewoźnika i przewożonego ładunku w brytyjskich systemach, jak i z procedurami celno-administracyjnymi dotyczącymi przekraczania granicy UE. Przeszkody te mają bezpośredni wpływ na dotrzymanie terminów dostawy wskazanego ładunku. Szczególnie dotkliwe skutki odczuwają mniejsze rodzime firmy transportowe, które w perspektywie kilku lat mogą zostać wykluczone z brytyjskiego rynku z powodu ograniczeń finansowych i organizacyjnych.
Brak możliwości odbierania naczep na dotychczasowych zasadach w ramach przewozu intermodalnego, a także restrykcje dotyczące kabotażu po wjeździe bez ładunku, wkrótce mogą przełożyć się na konkretne wyniki finansowe poszczególnych firm. Niemal natychmiast okaże się, że nie wszyscy będą w stanie zaakceptować pewien spadek zysków w krótkim czasie, ponieważ ten okres może mieć kluczowe znaczenie dla rentowności przedsiębiorstwa.
Podsumowanie
Nie ulega wątpliwości, że przed nami czas dynamicznych zmian w obszarze transportu międzynarodowego – do głównych wyzwań możemy zaliczyć Brexit, a także sukcesywnie wprowadzane przepisy pakietu mobilności oraz kwestie związane z sytuacją gospodarczą i polityczną w Europie. Sprostanie nowym wymaganiom jest możliwe – kluczem do sukcesu jest dokładne zrozumienie nowych wymogów i konsekwentne dostosowanie działań.
